กมธ.แรงงานเยือนสถานทูตสวีเดน หารือแนวทางคุ้มครองแรงงานเก็บเบอร์รี่ – หนุนสัญญาจ้างตรงไม่ผ่านนายหน้า

เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2568 คณะกรรมาธิการการแรงงาน สภาผู้แทนราษฎร เดินทางไปศึกษาดูงาน ณ สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงสต๊อกโฮล์ม ราชอาณาจักรสวีเดน โดยมี นางอรุณรุ่ง โพธิ์ทอง ฮัมฟรีย์ส เอกอัครราชทูต ณ กรุงสตอกโฮล์ม ข้าราชการ เจ้าหน้าที่ประจำสถานเอกอัครราชทูตฯ ให้การต้อนรับคณะกรรมาธิการ

เอกอัครราชทูต ณ กรุงสตอกโฮม ได้บรรยายสรุปเกี่ยวกับสถานการณ์ด้านแรงงานไทยที่มาทำงานในราชอาณาจักรสวีเดน ความสัมพันธ์ด้านการค้า การลงทุน และความร่วมมือด้านแรงงาน แนวทางการพัฒนาฝีมือแรงงานเพื่อรองรับความต้องการของตลาดแรงงานและนโยบายการจัดการแรงงานต่างด้าวของราชอาณาจักรสวีเดน และสภาพปัญหาการหลอกลวงแรงงานไทยมาทำงานเก็บเบอรี่ป่าในราชอาณาจักรสวีเดน โดยแต่เดิมก่อนเกิดปัญหาการแพร่ระบาดของโรคโควิด -19 มีแรงงานไทยจำนวนมากเดินทางมาทำงานเก็บเบอร์รี่ป่าในราชอาณาจักรสวีเดน ซึ่งนายจ้างหรือผู้รับซื้อเบอร์รี่ต้องการแรงงานไทยมาทำงานเนื่องจากมีความขยันอดทน แต่ต่อมาเกิดปัญหาการดูแลคุ้มครองการทำงานของแรงงานไทย มีการร้องเรียน เกี่ยวกับรายได้ไม่ได้ตามที่มีการโฆษณาชักชวนมาทำงาน การเอารัดเอาเปรียบแรงงาน จ่ายค่าจ้างล่าช้า สภาพการทำงานที่หนัก ที่พักอาศัยไม่เหมาะสม ประเทศสวีเดน ซึ่งให้ความสำคัญในเรื่องสิทธิมนุษยชนและความเป็นศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์และศักศรีแรงงานได้ให้ความสำคัญในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวเพื่อรักษาภาพลักษณ์ของประเทศที่อยู่ในกลุ่มสหภาพยุโรปที่ให้ความสำคัญด้านสิทธิมนุษยชน

เมื่อ 2 ปีที่ผ่านมาจึงได้มีการตั้งหน่วยงานดูแลแรงงานเก็บผลไม้เบอร์รี่ในอาณาจักรสวีเดน (Berry Task Force) ซึ่งเป็นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการดูแลแรงงานเก็บเบอร์รี่ที่มาร่วมกันดำเนินการในเรื่องนี้ประกอบด้วย องค์กรสิ่งแวดล้อมในการทำงาน (Work Environment Agency)
องค์กรตัวแทนการย้ายถิ่นฐาน (Migration Agency) องค์กรเพื่อความเท่าเทียม (Equality Authority) องค์กรตำรวจ (Police Authority)
องค์กรด้านภาษี (Tax Agency) องค์กรอัยการ (Public Proseccutor’s Office) ซึ่งหน่วยนี้ได้มีการประสานความร่วมมือกับประเทศไทย โดยร่วมกับกรมสอบส่วนคดีพิเศษ (DSI) และสำนักงานอัยการสูงสุด กระทรวงแรงงาน และกระทรวงการต่างประเทศ ในการร่วมดำเนินคดีความผิดการค้ามนุษย์ที่เกิดขึ้นมา และเดินทางมาสอบสวนผู้เสียหายเพื่อดำเนินคดีความผิดกับนายจ้างที่กระทำผิดสัญญา เคยได้มีการประชุมร่วมกันเพื่อรับทราบว่าประเทศสวีเดนได้กำหนดหลักเกณฑ์มาตรการแนวทางการแก้ไขปัญหาการทำงานเก็บเบอร์รี่ป่า ซึ่งประเทศสวีเดนจะมีการบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มข้นเพื่อป้องกันการเอาเปรียบแรงงาน

ปัจจุบันประเทศสวีเดนกำหนดให้นายจ้างผู้ที่จะรับแรงงานมาทำงานต้องมีสัญญาจ้างงาน กำหนดเงื่อนไขการทำงานให้ได้รับการคุ้มครองกฎหมายแรงงานของสวีเดนและได้รับความรับรองจากสหภาพแรงงานที่เกี่ยวข้องในการกำหนดเงื่อนไขสภาพการจ้างในสัญญาและนายจ้างหนือผู้รับซื้อเบอร์รี่ในประเทศสวีเดนต้องเป็นผู้ลงนามในสัญญาผูกพันกับตัวแรงงานไทยที่จะมาทำงานโดยตรง
ซึ่งแตกต่างจากเดิม

เอกอัครราชทูต จึงเสนอให้หน่วยงานภายในประเทศไทยต้องมีการให้ความรู้ความเข้าใจกับแรงงานที่จะมาทำงานเก็บเบอร์รี่ การอนุญาตทำงานของประเทศสวีเดนปัจจุบันกำหนดให้แรงงานต้องได้รับอนุญาตทำงานตามฤดูกาล

โดยแรงงานต้องลงนามในสัญญากับนายจ้างประเทศสวีเดนโดยตรง ไม่ได้ผ่านบริษัทนายหน้าแต่อย่างใด ซึ่งรายละเอียดของสัญญาลูกจ้างต้องได้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสิทธิหน้าที่ เงื่อนไข สภาพการจ้างตามกฎหมายแรงงานประเทศสวีเดน
เป็นผลให้ปีที่ผ่านมาประเทศสวีเดนอนุญาตให้แรงงานไทยมาทำงานเก็บผลไม้ป่าลดลงจากเดิมจำนวนมาก

จากนั้นคณะกรรมาธิการได้พบปะแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับตัวแทนหน่วยงานดูแลแรงงานเก็บผลไม้เบอร์รี่ในอาณาจักรสวีเดน (Berry Task Force) ดังนี้คุณ Anna Bartosiewicz ผู้เชี่ยวชาญ หน่วยกฎหมายองค์กรตัวแทนการย้ายถิ่นฐาน (Migration Agency) คุณ Marie Fredriksson ผู้ตรวจสอบ การประสานงานแห่งชาติต่อต้านการค้าประเวณีและการค้ามนุษย์องค์กรเพื่อความเท่าเทียม (Equality Authority) ได้รับทราบถึงแนวทางมาตรการการแก้ไขปัญหาการไม่ได้รับการคุ้มครองสิทธิแรงงานของแรงงานที่ทำงานเก็บผลไม้ป่าเบอรี่ในราชอาณาจักรสวีเดนซึ่งหน่วยงานมีการบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มข้นเพื่อป้องกันประเด็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนและสิทธิแรงงานมีการพิจารณาคำร้องขออนุญาตทำงานในปีที่ผ่านมาจำนวน 2,362 รายแต่หน่วยงานองค์กรตัวแทนการย้ายถิ่นฐานพิจารณาอนุญาตตามคำสั่งศาลอุทธรณ์จำนวน 1,200 ราย โดยหน่วยงานพิจารณาจากสัญญาจ้างสวัสดิการการคุ้มครองแรงงานเกณฑ์รายได้ที่เพียงพอและการยอมรับเงื่อนไขสัญญาสภาพการจ้างจากสหภาพแรงงานและประวัติการกระทำผิดของนายจ้างเป็นสำคัญในการพิจารณาอนุญาต

ในกรณีแรงงานที่ได้รับความเดือดร้อนหน่วยงานได้เพิ่มช่องทางการสื่อสารเพื่อรับเรื่องร้องเรียนและดำเนินการช่วยเหลือให้ได้รับการคุ้มครองโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย โดยปัจจุบันสหภาพแรงงานที่ดูแลแรงงานเก็บเบอร์รี่ป่าได้แก่สหภาพแรงงานอุตสาหกรรมอาหารจะให้การรับรองตรวจสอบเงื่อนไขสภาพการอจ้างในสัญญาจ้างจะช่วยให้ความคุ้มครองแรงงานที่มาทำงานได้มากยิ่งขึ้น